فلسفه غذای شب یلدا چیست؟

شب یلدا پایان پاییز و شروع فصل سرد زمستان است. همچنین روز طولانی ترین شب سال است. اما اصل غذای شب یلدا چیست؟ خوردن انواع غذاها و سوپ های گرم در شب یلدا برای گرم کردن بدن و دفع سرماخوردگی در فصل زمستان کاملاً مرسوم است.

در اکثر شهرهای ایران غذاهای گرم و آبدار به عنوان غذای شب یلدا تهیه می شود. مردم شهرهای مختلف ایران در شب یلدا غذاهایی مانند دلمه، کوفته تبریزی و قورمه سبزی تهیه می کنند. از سوی دیگر، از آنجایی که شب یلدا با انار به عنوان نماد شادی و خوشحالی همراه است، در بسیاری از شهرها معمولاً غذاهایی از انار یا رب انار تهیه می شود. انار غنی از ویتامین C برای تقویت سیستم ایمنی و خون سازی عالی است. در گیلان و مازندران، منوی غذا های شب یلدا معمولاً شامل غذاهایی مانند ماهی شکم پر، ناردون و فسنجان است که همگی حاوی انار یا رب انار هستند. برای به جا آوردن رسم غذا های شب یلدا، در این شب انار پلو می خورند و از طعم لذیذ انار لذت می برند.

رسم غذای شب یلدا در شیراز

معمولاً شیرازی ها برای شام شب یلدا کلم پلو می خورند. در این دستور از کلم قمری یا کلم سنگی که به صورت ورقه ای خرد شده استفاده می شود. به طور معمول، این نوع کلم کمتر شناخته شده است زیرا در جاهای دیگر برای تهیه انواع سوپ یا ترشی استفاده می شود. به همین دلیل از کلم برگ در کلم پلو نیز استفاده می شود.

در ضمن کلم پلو شیرازی با کوفته قلقلی یا کوفته ریزه درست می شود، عطر این غذا با افزودن سبزیجات معطر مانند ترخون، ریحان و شوید افزایش می یابد. شیرازی معمولاً کلم پلو را با سالاد شیرازی سرو می کنند. در منوی غذاهای شب یلدا ی شیرازی ها در شب چله نیز آش انار به عنوان پیش غذا وجود دارد.

بیشتر بخوانید: بهترین هدایای سازمانی شب یلدا

رسم غذای شب یلدا در خوزستان

خوزستانی ها و اهوازی ها به غذا های دریایی علاقه زیادی دارند و از خوردن این غذا ها لذت می برند. علاوه بر این، این غذا ها را با سبزیجات محلی و بومی این استان طعم می دهند.

از سوی دیگر، غذاهای اهواز به طعم تند و تیز خود شهرت دارند. در میان وعده های غذای شب یلدا ی اهوازی ها قلیه ماهی و ماهی شکم پر جایگاه ویژه ای دارند. در اهواز نیز معمولاً از ماهی صبور که روی شعله پخته می شود برای پر کردن ماهی استفاده می شود.

قلیه ماهی از ترکیب ماهی با رب گوجه فرنگی، رب انار، رب گشنیز، رب شنبلیله، تمبر هندی، سیر و سایر ادویه های بی نظیر تهیه می شود. معمولا قلیه ماهی با برنج سرو می شود. امگشت پلو، که اغلب مورد پسند عرب ها است، و قلیه میگو را از دیگر غذا های رایج در این استان برشماریم.

رسم غذای شب یلدا در مازندران

مازندرانی ها به شب یلدا چله شو می گویند. ایل مازندرانی حتما برای شب یلدا یکی از انواع پلو را تهیه می کنند. خوردن برنج یا گندم از نظر قدیمی ها این شهر شگون دارد.

غذای سنتی شب یلدا مازندرانی شامل غذاهایی مانند ماهی گرده بیج که در واقع ماهی سفید شکم پر یا به قول خودشان «تودلی» است و همچنین خورشت مرغ ناردون، بورانی اسفناج، کوکو سبزی و سبزی پلو با مرغ و بوقلمون است.

سبزی پلو معمولاً توسط کلاردشتی ها با استفاده از سبزیجات و روغن گوسفندی تهیه می شود. علاوه بر این، شاخه ای از گل یا سبزی را نیز به سلیقه خانم ها روی سفره شب یلدا می گذارند. یکی دیگر از غذاهایی که در شهرها و روستاهای این شهر برای غذای شب یلدا تهیه می شود خورشت فسنجان با مرغ یا اردک است.

رسم غذای شب یلدا در قزوین

انار پلو یک غذای لذیذ است که در سفره شب یلدا توسط قزوینی ها سرو می شود. این غذا را به صورت پلو گوشت و مرغ درست می کنند که سپس با دانه های انار و سایر خلال ها مخلوط می شود. برای طعم بیشتر، این غذا از گشنیز تازه خرد شده هم استفاده می کنند.

بعد از پخت، گوشت گاو یا مرغی که برای تهیه انار پلو استفاده می شود را می توان به صورت مکعبی خرد کرد. قیمه نثار در کنار انار پلو یکی از غذاهای شب یلدا است که در بین قزوینی ها بسیار مورد علاقه است.

رسم غذای شب یلدا در تبریز

شب یلدا در تبریز با پذیرایی از غذاهای لذیذ شروع می شود. بانوان تبریزی در بسیاری از صنایع دستی مهارت دارند که از جمله آنها می توان به درست کردن شام های لذیذ و دسرهای شیرین و بی نظیر شهر اشاره کرد. غذای مورد علاقه مردم یلدا، کوفته تبریزی است. مواد لازم برای تهیه این غذا گوشت چرخ کرده، لوبیا، برنج، سبزی و چاشنی کوفته تبریزی است.

یکی از محبوب ترین غذاهای شب یلدا در آذربایجان شرقی و غربی، خشیل است. این غذا که با بلغور و آبغوره یا عسل درست می شود، به عنوان غذایی که از بدن در برابر سرمای زمستان محافظت می کند، شناخته می شود.

برای این شب دسری لذیذ به نام “پالدا” درست می شود که بافتی نازک تر از مسقطی دارد. این غذا اغلب در کاسه های یک نفره تهیه می شود و اصلا روغن ندارد. مواد اصلی این غذای خوشمزه نشاسته است.

خوب است بدانید: تاریخچه شب یلدا چیست؟

رسم غذای شب یلدا در سنندج

سنندجی ها در شب یلدا دلمه برگ مو یا دلمه کلم برگ تهیه می کنند. دلمه معمولاً حاوی برنج، گوشت چرخ کرده و سایر مواد است. در سفره سنندجی همراه با دلمه اقلامی مانند ماست، روغن، کره محلی، آب انگور، رب انار، پیاز و خربزه ترش وجود دارد.

بعد از خوردن غذای سنگین و چرب سنندجی ها، خربزه ترش یا کلک ترش یکی دیگر از گزینه های دسر است. قبل از شب یلدا، این خربزه های محلی کوچک را برای این شب آماده می کنند که به مدت چند ماه در سرکه قرار می گیرند.برای شب چله، «آنو» یکی از غذاهای محلی است. از آویختن خوشه های انگور از سقف زیرزمین تهیه می شود و در شب یلدا می خورند.

رسم غذای شب یلدا در لرستان

سبزی پلو با ماهی، قورمه سبزی و سایر غذاها از غذای سنتی شب یلدا در لرستانی هاست. با این حال «گندم شیره» یک پیش غذای بی نظیر در شب یلدا در لرستان است.

گندم را باید چند ساعت در شربت خیس کنید تا شربت گندم درست شود. این مخلوط شامل نمک و زردچوبه نیز می باشد. سپس روی ساج تفت داده و با گردوی خرد شده و کشمش و کنجد و بادام و گردو مخلوط می کنند.

رسم غذای شب یلدا در زنجان

برای شب یلدا خاگینه خرما در زنجان تهیه می شود. معمولا برای تهیه این غذا از خرمای زاهدی استفاده می شود.

مواد اصلی این غذا کشمش، بادام خرد شده، پسته، تخم مرغ و پیاز همراه با چاشنی های خوش طعم است. خاگینه خرما را می توان در قابلمه یا بدون فر درست کرد، اما در این غذا باید هسته های خرما گرفته شود.

رسم غذای شب یلدا در اراک

در منطقه مرکزی، خوردن چغندر قرمز، یا لبو، در پاییز در میان بسیاری از مردم محبوب است، و از آن به روش های مختلف در دستور العمل های مختلف استفاده می شود. آش لبو در شب یلدا به عنوان یک غذای سبک یا یک پیش غذای خوش رنگ تهیه می شود.

رسم غذای شب یلدا در گیلان

اگر به گیلان و شهرهای اطراف سفر کرده باشید، می دانید که خورشت انار تا چه حد در بین اهالی شهرت و محبوبیت دارد. انار بیج به دلیل درست کردن آن به روشی شبیه به خورشت فسنجان به سبزی فسنجان نیز معروف است. خورشت انار و بادمجان یکی دیگر از غذاهای لذیذی است که شمالی ها به طور سنتی در شب یلدا علاوه بر خورشت بیج انار میل می کنند.

رودباری ها معمولاً در این شب ماهی پلو درست می کنند. در این آشپزی ماهی ها سرخ می شود و با برنج به تعداد افراد سرو می شود. از دیگر غذاهای خوشمزه شمالی برای شب یلدا کوفته انار و مرغ ترش شمال با سس انار است. لازم به ذکر است که گیلانی ها در کنار غذای شب یلدا، یک میان وعده خوشمزه و مقوی دیگر به نام «آوکونوس» را درکنار غذاهایشان قرار می دهند. برای درست کردن آوکونوس ازگیل خام را در دیگ های پر از آب نمک قرار می دهند و در هوای گرم در گوشه اتاق نگهداری می کنند تا مزه دار شود. برای تکمیل این خوراکی لذیذ از گلپر و نمک استفاده می شود.

رسم غذای شب یلدا در تهران

شاید جالب باشد بدانید که تهرانی ها در گذشته رسم خاصی برای شب یلدا رعایت نمی کردند. در عوض در این شهر معمولا سبزی پلو با ماهی درست می کنند. در تهران نیز خوردن آش شله قلمکار در شب چله مرسوم است. علاوه بر این خورشت باقالی به نام دمپختک تهیه و در شب یلدا نیز سرو می شود.

غذای اصلی شب یلدا چیست؟

خورشتت انار مسما

یکی از خورشتت هایی که در شب یلدا تهیه می شود خورشتت انار مسما محبوب است.

فسنجان مجلسی

این غذای مجلسی و پاییزی که از مواد مختلفی از جمله مرغ، پیاز، رب انار، زعفران دم کرده، انار هسته ای، روغن، نمک و فلفل تهیه می شود، یکی از غذای سنتی شب یلدا گیلان محسوب می شود. هم خورشتت فسنجان با مرغ و هم خورشتت فسنجان با قلقلی از غذاهای خوشمزه ای هستند که با انواع گوشت ها و طعم ها درست می شوند.

هر شهر این غذا را مطابق با سنت های منحصر به فرد خود در منوی غذایی خود گنجانده است. یکی از مهم ترین و پرطرفدارترین غذاهای شب یلدا است. ایرانیان هر ساله فسنجان را که یک غذای کمیاب و لذیذ است در سفره شب یلدا قرار می دهند.

پیشنهاد میکنم این مقاله را از دست ندهید: تزیین سفره شب یلدا چگونه انجام می شود؟

خورشتت انار و بادمجان

یکی از این غذاهای لذیذ که از دیرباز پای ثابت سفره های ایرانی در شب یلدا بوده، خورشتت انار و بادمجان است. در منطقه شمال این غذا طرفداران بی شماری دارد. این غذا از موادی همچون آب انار، دانه های انار، مرغ، روغن، بادمجان و پیاز تهیه می شود.

کوفته انار

کوفته انار غذای منحصر به فرد و محبوب شمالی هاست و در شب یلدا در سفره های شب یلدا زیاد دیده می شود. این غذا با انار و گردو و نعنا درست می شود و طعم بسیار خوبی دارد. البته باید توجه داشته باشید که علاوه بر نعنا می توانید از جعفری یا ترخون، دو سبزی معطر دیگر نیز استفاده کنید.

مرغ ترش شمالی با سس انار

اگر می خواهید طعم مرغ ترش شمالی که به ران مرغ ترش با انار نیز معروف است را چندین بار تجربه کنید، باید این دستور خوشمزه را در خانه درست کنید. این غذا یکی از پرطرفدارترین خوارکی های شب یلدا است که سرو می شود؛ زیرا بسیار طعم عالی دارد. مرغ، سبزیجات خوش طعم، پیاز، گردو، رب انار، نمک، فلفل و زردچوبه همه مواد این غذای بی نظیر هستند.

اگر قصد دارید برای شب یلدا نیز هدیه ای برای عزیزانتان تهیه کنید، پک یلدا (هدیه شب یلدا) گزینه مناسبی است.